ՇԱԿՈՒՐ

Իրավանի խանության 15 մահալներից մեկը՝ Շարուրի մահալը Ադրբեջանի հնագույն մարդկային բնակավայրերից է։ Հնագիտական պեղումների ժամանակ Գազմա քարանձավում հայտնաբերվել են Մուստյեի դարաշրջանին պատկանող քարե և օբսիդիան աշխատանքային գործիքներ, իսկ Շահթախթը բնակավայրում` ճաշակով պատրաստված, զարդարված խեցեղենի նմուշներ, ինչպես նաև՝ Արբաթան, Վերմեզիյար, Գարահասանլը, Բաբեկ, Քոսաջան գյուղերի մոտ՝ Քյոհնեքենդ, Քյուլթեփե բնակավայրերի տարածքում կատարված հնագիտական պեղումները ապացուցում են՝ այստեղ հնագույն բնակավայրերի առկայությունը:

Շարուրի մահալը զբաղեցնում էր Իրավանի խանության հարավ-արևելյան մասում գտնվող տարածքը։ Այս մահալը գտնվում էր՝ հյուսիսից Վեդիբասարի մահալի, հարավից՝ դեպի Արազ գետը ձգվող, քարե ժայռերից նրան բաժանող Նախչըվանի խանության Խոկ մահալի, արևմուտքից Արազ գետի, արևելքից՝ Նախչըվանի խանություն միջև։ Նրա լայնակի տեսարանը դեպի Արազ գետը՝ հարավային կողմում կիսաշրջանաձև էր, Գարաթեփե և Գարագում լեռների միջև ամֆիթատրոնի ձևով։ Արևելյան Արփաչայ գետը մահալը բաժանում էր երկու մասի։ 1826-28 թվականներին Իրավանի վրա Ցարական Ռուսաստանի արշավանքների ժամանակ, Շարուրի մահալի 61 գյուղերից 11-ը հիմնովին ավերվել է:

Իրավանի խանության գրավումից հետո, մահալը միացվել է Դարալայազի մահալին և այստեղ ստեղծվել է Շարուր-Դարալայազի գավառը։ Բոլշևիկյան Ռուսաստանի կողմից Հարավային Կովկասի գրավումից հետո, Շարուրի մահալի հյուսիսային տարածքի մի մասը տրվել է Հայկական ԽՍՀ-ին։ 1930 թվականի օգոստոսի 8-ին Ադրբեջանական ԽՍՀ-ում Շարուրի մահալի մնացած մասում՝ Նախչըվանի ԻԽՍՀ կազմի մեջ ստեղծվել է Նորաշենի շրջանը: 1964 թվականին շրջանը կոչվել է Իլիչի շրջան, իսկ 1991 թվականից հետո՝ Շարուրի շրջան։