GARNIBASAR
Gərnibasar mahalı Ağrıdağ vadisində, Araz çayının şərq sahilindən başlayaraq Göyçə mahalına qədər uzanan ərazidə yerləşir. Zəngibasar, Qırxbulaq, Vedibasar və Göyçə mahalları ilə əhatə olunan Gərnibasar mahalının dağlıq və düzənlik hissələri öz mənbəyini Ağmanqan dağ silsiləsinin yüksək zirvələrindən götürən və bütün mahal ərazisini kəsib keçən Gərni çayı tərəfindən iki yerə bölünür. Gərnibasar mahalının adı da elə bu çayın adından götürülüb. Araz sahillərinə qədər uzanan Qızıldağ və Ağdağ dağ silsilələrinə aid Qızıldağ, Yellicə, Qaqavuz, Bayburt dağları Gərnibasarı Vedibasardan ayırır.
Gərni çayının sağ sahilində Baş Gərni kəndi ərazisində yerləşən və Qar-qar, Gər-gər, Her-her türk tayfasının adını daşıyan Gərni qalası və Gərni məbədi qədim türklərin bu ərazidə hələ eramızdan əvvəl məskunlaşdığından xəbər verir.
Mərkəzi Qəmərli yaşayış məntəqəsi olan və 52 kəndi əhatə edən Gərnibasar mahalı İrəvan xanlığının 15 mahalından biri olub.
1828 թվականին ռուսական արշավանքից հետո, մահալը ընդգրկվել է Իրավանի գավառի կազմում։ 1930 թվականի սեպտեմբերի 9-ին Հայայկական ԽՍՀ կառավարության որոշմամբ՝ Գառնիբասարի մահալի 507 քառակուսի կիլոմետր տարածքում ստեղծվել է Գամառլիի շրջանը։ 1945 թվականի սեպտեմբերի 4-ին Գամառլին վերանվանվել է Արտաշատ։ 1948-53 թթ. տեղահանությունից հետո, Գառնիբասարի պատմական տարածքն ամբողջությամբ հայկականացվել է։