İrəvan və Naxçıvan xanlıqlarının Rusiya İmperiyası tərəfindən işğalından sonra Çar II Aleksandrın fərmanı ilə bu xanlıqların ərazisində yaradılmış qondarma “Erməni vilayəti” 1849-cu  ildə ləğv edildi , əvəzində isə hənim ərazidə İrəvan quberniyası yaradıldı.   Bütün keçmiş “Erməni vilayəti”, o cümlədən Aleksandropol qəzası (Axalkalaki sahəsi olmadan) və Muğru sahəsinin bir hissəsi yeni yaradılmış İrəvan quberniyasına daxil oldu. Quberniyaya ilk dövrdə beş qəza- İrəvan, Aleksandropol, Yeni Bəyazid, Naxçıvan və Ordubad qəzaları daxil idi. İrəvan qəzası  Zəngibasar, Sürməli, Şərur və Sərdarabad sahələrinə, Naxçıvan qəzası isə Naxçıvan və Dərələyəz sahələrinə bölünmüşdü. Ordubad qəzasında sahələr yox idi.

1862-ci ildən başlayaraq  Çar Rusiyasının Qafqaz canişinlərinin qərarı ilə quberniyanın inzibati ərazi bölgüsü bir neçə dəfə dəyişdirildi. Nəhayət, İrəvan quberniyası 1874-cü ildə müəyyən edilmiş  xarici və daxili inzibati-ərazi bölgüsü üzrə 1918-ci ilə  qədər mövcud oldu. 

Bu bölgüyə əsasən İrəvan quberniyası 7 qəzadan ibarət idi: